Tết Thanh Minh (hay còn gọi là Tiết Thanh Minh) là một trong 24 tiết khí theo quan niệm của các nước phương Đông, và là một ngày lễ truyền thống quan trọng của người Việt Nam, gắn liền với phong tục tảo mộ và tưởng nhớ tổ tiên. "Thanh" có nghĩa là thanh khiết, trong lành, còn "Minh" có nghĩa là sáng sủa, tươi sáng. Do đó, Thanh Minh mang ý nghĩa là thời điểm khí trời mát mẻ, quang đãng, trong lành.
Đây là dịp để con cháu bày tỏ lòng thành kính, biết ơn đối với những người đã khuất trong gia đình, dòng họ.
Con cháu thường đi tảo mộ, dọn dẹp, sửa sang phần mộ của tổ tiên, thể hiện sự quan tâm, chăm sóc và tưởng nhớ đến người đã khuất.
Tết Thanh Minh là dịp để các thành viên trong gia đình sum họp, cùng nhau đi tảo mộ, chia sẻ tình cảm và ôn lại những kỷ niệm về người thân đã mất.
Thông qua việc tảo mộ và cúng bái, người Việt còn cầu mong tổ tiên phù hộ cho gia đình luôn được mạnh khỏe, bình an và may mắn.
Tiết Thanh Minh cũng đánh dấu sự chuyển giao từ mùa đông sang mùa xuân, mang ý nghĩa về sự tái sinh, hy vọng và sức sống mới.
Dọn dẹp, sửa sang và thắp hương, cúng bái tại các phần mộ tổ tiên.
Chuẩn bị các lễ vật như hương, hoa, trái cây, bánh kẹo, xôi, chè, rượu, nước, vàng mã,... để cúng bái gia tiên.
Thường có các món ăn truyền thống như bánh trôi, bánh chay, các món ăn đặc trưng của gia đình.
Bên cạnh việc tảo mộ, người xưa còn có tục hội đạp thanh, tức là đi chơi, du xuân, ngắm cảnh.
Ngày xuân con én đưa thoi Thiều quang chín chục đã ngoài sáu mươi Cỏ non xanh tận chân trời Cành lê trắng điểm một vài bông hoa Thanh minh trong tiết tháng Ba Lễ là tảo mộ, hội là đạp thanh Gần xa nô nức yến anh Chị em sắm sửa bộ hành chơi xuân...
Trích truyện Kiều của Nguyễn Du